คงน้อยคนที่ไม่รู้จัก ไม่เคยกิน ขนมสาคูกวน แป้งเม็ดเล็กๆ สีขาวกวนให้สุกใส่น้ำตาลเมื่อจะกินตักน้ำกะทิราด หรือไม่ก็นำไปทำเป็นสาคูไส้หมูของว่างที่หลายคนชื่นชอบ แป้งสาคูที่วางขายทั่วไปตามท้องตลาดนั้นแท้จริงแล้วเป็นของทำขึ้นเลียนแบบ ไม่ใช่แป้งสาคูแท้ๆ แต่เป็นแป้งมันสำปะหลัง
สาคู เป็นพืชวงปาล์ม(PALMAE) ลาน(Corypha spp.) ต้นสูงใหญ่ เกิดในพื้นที่พรุ น้ำท่วมถึง ในเขตร้อนชื้น บริเวณใกล้เส้นศูนย์สูตรของทวีปเอเชีย และหมู่เกาะแปซิฟิก มี 2 ประเภท คือสาคูยอดขาว (Metroxylon rumphii Rottb.) และสาคูยอดแดง (Metroxylon sagus Rottb.) ต้นสาคูในประเทศไทยจะเป็นสาคูยอดแดง พบกระจายทั่วไปในพื้นที่ภาคใต้ ลำต้นสูงใหญ่ คล้ายต้นมะพร้าว สูงเต็มที่ประมาณ 10-12 เมตร เมื่ออายุประมาณ 10-12 ปี จะออกช่อดอกที่ปลายยอด ช่อดอกหรือทะลายนี้มีลักษณะเหมือนเขากวาง ลูกคล้ายลูกหลุมพี เมื่อออกดอกผลแล้วต้นจะตายเหมือนกับต้นลาน จะเกิดต้นใหม่ได้ทั้งจากการเพาะเมล็ด และจากรากที่แตกแยกออกจากเหง้าต้นเดิม ในป่าสาคูนั้นจะมีต้นเล็กๆ เกิดขึ้นมากมาย
![saaku 02](http://www.food4change.in.th/images/saaku_02.jpg)
![saaku 03](http://www.food4change.in.th/images/saaku_03.jpg)
![saaku 04](http://www.food4change.in.th/images/saaku_04.jpg)
![saaku 05](http://www.food4change.in.th/images/saaku_05.jpg)
กินเปลี่ยนโลกได้มีโอกาสไปเยือนป่าสาคู บ้านพรุ ต.ควนขนุน อ.ควนขนุน จ.พัทลุง โดยมีคุณบอย พิชัย ทิพย์มาก เอื้อเฟื้อให้ความรู้ เรื่องราว คนทำแป้งสาคูให้เราฟัง ป่าสาคูบ้านหัวพรุผืนนี้ น่าจะเป็นป่าสาคูผืนใหญ่ ผืนท้ายๆ ของพัทลุงแล้ว เช่นเดียวกับจำนวนคนที่ทำแป้งสาคูเป็นอาชีพ
พื้นที่ 80 ไร่ ที่ยังมีสภาพเป็นป่าพรุ แน่นขนัดไปด้วยต้นสาคู ใหญ่น้อย เมื่อเราก้าวเข้าไปจากภายนอกที่อากาศร้อนแดดแรง ในป่าสาคูอากาศเย็นสบาย ป่าผืนนี้เป็นพื้นที่ทำกินของชาวบ้านหัวพรุ หลายครอบครัว ครอบครัวของบอย เป็นครอบครัวหนึ่งที่ยังยึดอาชีพผลิตแป้งสาคูและเย็บตับจากจากก้านและใบของสาคูขายตับ
ต้นสาคูต้องอายุ 9 ปี ขึ้นไปจึงจะเริ่มมีแป้ง สังเกตุได้จากการมองที่ปลายยอดว่าใบเริ่มสั้นลง และแทงช่อดอกออกมา สาคูต้นหนึ่งๆ สามารถผลิตแป้งสาคูได้หลายร้อยกิโลกรัม แล้วแต่อายุยิ่งแก่ยิ่งให้แป้งมาก วิธีการสกัดแป้งจากต้นสาคูของชาวควนขนุนทำได้ง่ายไม่ซับซ้อน คือ
![saaku 06](http://www.food4change.in.th/images/saaku_06.jpg)
![saaku 07](http://www.food4change.in.th/images/saaku_07.jpg)
– เลือกต้นสาคูที่แก่จัดแล้ว จะเลื่อยลำต้นเป็นท่อนๆ ท่อนละ 1 เมตร แล้วฝ่าเป็น 4 ซีก
– จากนั้นขูดเอาเนื้อในของลำต้นมาแช่น้ำ
– คั้นเหมือนคั้นน้ำกะทิ เพื่อให้แป้งที่สะสมอยู่กับเนื้อเยื่อลำต้นหลุดออกมามากที่สุด
– จากนั้นกรองเอากากออก น้ำแป้งที่ได้ จะเป็นสีแดงเรื่อๆ และรสยังฝาดอยู่
– จึงต้องล้างน้ำและรินทิ้งประมาณ 2-3 น้ำ หรือล้างจนน้ำเริ่มใส รินน้ำออก
– แล้วนำมาใส่ถุงผ้าดิบแล้วใช้หินหนักๆ ทับไว้ 1 คืน เพื่อรีดน้ำออกมากที่สุด
– ค่อยเอาแป้งที่ได้มาผึ่งพอหมาด แล้วร่อนให้เป็นเม็ดกลมๆ ด้วยกระด้งและความชำนาญของผู้ร่อน
– แล้วจึงนำเม็ดแป้งที่ร่อนแล้วไปตากแดดจนแห้งสนิทจึงเป็นใส่ภาชนะมิดชิด
เมล็ดแป้งสาคูต้นจะมีสีขาวอมชมพูสวยงาม เก็บไว้ใช้ได้นาน นอกจากทำของหวาน เป็น เปียกสาคูน้ำกะทิ สาคูต้นกวน แป้งสาคูก็สามารถนำมาทำอาหารคาวแทนแป้งมันได้ด้วย เนื้อแป้งเหนียวใส ไม่คืนตัว
“แป้งสาคูต้นยายฉุย” คือแบรนด์ที่คุณบอยใช้เมื่อนำแป้งไปจำหน่ายในตลาดหรือขายออนไลน์ ถุงละประมาณ 300 กรัม ราคาถุงละ 50 บาท มีวิธีปรุงขนมสาคูกวนให้พร้อม แต่ถ้าใครมาซื้อถึงบ้าน ตักขายราคากิโลกรัม 100 บาท เท่านั้น หรือถ้าใครมีโอกาสผ่านไป อ.ควนขนุน จ.พัทลุง ลองติดต่อแวะไปเยี่ยมชมป่าสาคูของจริงก็ย่อมได้ ที่ตลาดควนขนุนเองก็มีแป้งสาคูให้พอได้ซื้อ ลองสอบถามจากแม่ค้าในตลาดว่าร้านไหนมีแป้งสาคูต้นขายบ้าง หรือหากไปเช้าๆ จะมีป้าๆ ยายๆ กวนสาคูต้นมานั่งขายให้กินกันด้วยนะคะ
แป้งสาคูต้น เป็นคำเรียกติดปากของคนควนขนุน เพื่อจำแนกแยกแยะให้ชัดเจนว่าไม่ใช่แป้งสาคูมันสำปะหลัง ขนมที่ทำจากแป้งสาคูต้นจะมีสีชมพูอมแดงเป็นเอกลักษณ์ รสสัมผัสนุ่มเหนียว กลิ่นหอมเฉพาะตัวถูกปากถูกใจคนพื้นถิ่นและแขกผู้มาเยือน
เมื่อออกจากป่าสาคู เรามานั่งเล่นพูดคุยกันต่อที่ศาลาข้างบ้านของคุณบอย จึงได้ชิมขนมสาคูต้นกวนใหม่ๆ ราดน้ำกะทิสดๆ ฝีมือคุณเบียร์ วรรณวิภา ทิพย์มาก แฟนคุณบอยนั่นเอง สาคูเหนียวนุ่มหอมหวาน กับกะทิสดรสเค็มๆ ชิมกันไปหลายถ้วย ตักซ้ำกันจนหมดหม้อทีเดียว
![saaku 08](http://www.food4change.in.th/images/saaku_08.jpg)
![saaku 09](http://www.food4change.in.th/images/saaku_09.jpg)
สำหรับท่านที่สนใจอยากชิมสาคูต้นกวนของคุณเบียร์ ทุกวันเสาร์จะมีจำหน่ายที่ ป่าไฝ่สร้างสุข อ.ควนขนุน จ.พัทลุง มีแป้งสาคูจำหน่ายด้วย แต่ถ้าใครอยู่ไกลอยากจะได้แป้งสาคูแท้ๆ มาลองกวนเองที่บ้าน เข้าไปสอบถามได้ที่เพจแป้งสาคูยายฉุย ค่ะ
ปัจจุบันป่าสาคูลดจำนวนพื้นที่ลงอย่างต่อเนื่อง จากการบุกเบิกพื้นที่ทำการเกษตร สร้างที่อยู่อาศััย พร้อมๆ กันกับจำนวนคนทำแป้งสาคู ทั้งที่แป้งสาคูแท้กินอร่อย แต่คนรุ่นใหม่หรือคนในภาคอื่นๆ ก็แทบไม่รู้จักแป้งสาคูต้นกันแล้ว