แม้จะได้เคยเจอปริ้นซ์ ? นคร? ลิมปคุปตถาวร ในหลายๆ ที่ ทั้งตัวเป็นๆ และในบทสัมภาษณ์ที่ฉันเห็นแล้วยิ่งปลื้มในสิ่งที่เขาคิดและลงมือทำ เรื่องเล็กๆ ที่เขาบอกเองว่ามันเป็นเรื่องง่ายๆ แต่ไม่ใช่ว่าจะทำได้โดยมักง่าย? แต่วันนั้น วันแถลงข่าวเปิดตัวโครงการประกวดสวนผักในบ้านฉัน ที่เลือกลานบ้านข้างสวนผักของปริ้นซ์เป็นที่เปิดตัว พร้อมการสาธิตและแสดงแปลงผักของจริงให้ได้ดูและพูดคุยกัน
ความอัดอั้นตันใจจากความรู้ และความประทับใจจากครูอาจารย์ที่สอนในระดับปริญญาโทร คณะเกษตรกรรมยั่งยืน ม.ธรรมศาสตร์ ศูนย์รังสิต อย่างอาจารย์ชนวน รัตนะวราหะ และอาจารย์อรรถ? บุญวิถี เป็นประกายไฟแรกที่ทำให้ชายหนุ่มคนนี้เกิดความสนใจใคร่ทดลองทด
?อาจารย์อรรถ สอนผมเรื่องการทำปุ๋ยน้ำ บ้านท่านอยู่หลังตลาดไท ขี่จักรยาน ทำสวนปลูกอยู่ที่บ้าน ท่านอายุ 80 กว่าแล้วยังเดินฉิว? ได้เรียนรู้จากท่าน เห็นจริงๆ ว่าไม่ต้องใช้ปุ๋ยเคมีเหมือนอย่างที่เรียนสมัยป.ตรี ในคนพึ่งตนเองได้ คณะเทคโนโลยีการเกษตร มันเกิดปิติยินดีเมื่อได้ฟังว่ามันทำได้ง่ายๆ?
ก่อนที่จะได้ลงมือทำที่บ้าน ปริ้นซ์กับเต๋า ได้คำแนะนำจากครูอาจารย์จนได้ไปฝึกงานด้านเกษตรอินทรีย์ที่ออสเตรีย ดินแดนที่มีพื้นที่ทำเกษตรอินทรีย์สูงถึง 11 % ของพื้นที่การเกษตรในยุโรป ที่ชานเมืองเวียนนา ซึ่งผู้คนมีอันจะกิน ทำไร่เป็นแปลงใหญ่ และผู้คนส่วนใหญ่มีสวนผักในบริเวณบ้าน และยังมีพื้นที่ส่วนรวมในการปลูกผักต่างๆ ไว้กินกันเอง? และทุกวันเสาร์-อาทิตย์ ที่ตลาดนัดคล้าย jj บ้านเรา แต่ต่างกันว่าที่นั่นมีผลิตภัณฑ์อาหารอินทรีย์วางจำหน่าย
การกลับมายูเทิร์นวิถีการกินการอยู่และการหาความสุขของคนยุโรป ที่เคยหลงเพริศไปกับระบบการผลิตอาหารอุตสาหกรรมไม่ต่างอะไรกับการอยู่การกินคนไทยในอดีต ซึ่งในทางกลับกัน การผลิตอาหารกระแสหลักของคนไทยกลับวิ่งไล่ล่าในสิ่งที่คนยุโรปได้ละทิ้ง? แม้สิ่งสะท้อนปัญหาด้านอาหารการผูกขาดด้านอาหารของอุตสาหกรรมอาหารในสหรัฐอเมริกา และยุโรป จะยังไม่เกิดขึ้นในประเทศไทย? แต่ปัญหาการเป็นหนี้และล้มละลายของผู้ผลิตอาหารรายย่อยยังคงปรากฏภาพให้เห็นได้จนผู้คนคุ้นชิน ไม่ต่างอะไรกับอาหารที่เรากินไปพร้อมๆ กับความเสี่ยงที่เกิดจากการปนเปื้อนสารเคมีการเกษตร
?ผมไม่ถนัดทำเรื่องร้อนๆ เลยเลือกทำเรื่องเล็กๆ เรื่องที่เหมาะกับตัวเอง แล้วทำให้เป็นเรื่องสำคัญ … ต้องถามตัวเองว่าเราอยากกินอะไรเป็นอันดับแรกก่อน แล้วทดลองปลูก? ปริ้นซ์เล่าว่า
?ดินที่บ้านแข็งมากเพราะเป็นดินถมจากนา ใช้จอบฟันดินลงไปตอนกลางคืนนี่เห็นประกายไฟเลย อาจารย์ท่านบอกให้ใช้ปุ๋ยน้ำหมักรด? มันทำให้ดินอ่อนนิ่มลงก็ปลูกได้? ปลูกผักตอนแรกๆ มันก็ไม่งาม ใช้ยูเรีย? แต่พอใช้ปุ๋ยน้ำรดมันโตขึ้นผิดกันเลย? หลักสำคัญคือต้องทำให้ดินดีก่อน?
แค่ปลูกได้แล้วยังต้องยอมรับข้อจำกัดในการปลูกหรือผลผลิตที่เกิดจากน้ำพักน้ำแรงตัวเองด้วย!
?ปลูกผักบุ้งได้ ก็ถามตัวเองว่าจะทนกินผักบุ้งติดต่อกันได้ทั้ง 10 วันไหม?? … ก็ต้องหาทางพัฒนาเมนูขึ้นมาด้วย?
สาวหน้าใสในวงสนทนาร่วมแลกเปลี่ยนกับพวกเราว่า ?เมื่อปลายปีที่แล้ว ที่งานกรีนแฟร์ของเครือข่ายตลาดสีเขียว ได้รู้จักก็เลยเพิ่งเริ่มปลูก ใช้กาบมะพร้าวลองก้นกระเช้าปีใหม่เป็นกระถางปลูกผัก แล้วเริ่มทดลองทำปุ๋ยหมักโดยใช้ขยะเศษผัก แรกๆ ก็เหม็น แต่พอทำไปมันมีกลิ่นดีขึ้น หลังๆ ก็ไม่เหม็น แต่ผักมันโต? พอเจอหนอนก็โทรมาถามพี่ปริ้นซ์ พี่เขาก็ให้ลองสังเกตดู? เราก็เอาไปใส่โหลเลี้ยงไว้ สุดท้ายมันกลายเป็นผีเสื้อบินไป…? ฉันและคนรอบๆ ต่างสังเกตเห็นความสุขจาก น้ำเสียง ท่าทาง … บางคนอยากเลี้ยงผีเสื้ออย่างน้องคนนี้บ้าง
ปริ้นซ์เลยแบ่งปันประสบการณ์ตรงของตัวเองกับมวลหมู่แมลงให้พวกเราฟัง
?วันหนึ่งผมใส่เสื้อสีเหลือง แล้วมีแมลงด้วยเต่าทองมาเกาะ? ผมก็บอกเต่าทองว่า …รอแป๊บนึงนะจะพาไปเลี้ยงโต๊ะจีน มันก็รอนะ…? มีเพลี้ยขึ้นต้นไม้อยู่ พอไปถึงผมก็จับไปปล่อย? เห็นมันเอาขาหน้ากวาดเอาเพลี้ยเข้าปาก? เลยได้ดูขบวนการเปลี่ยนแปลงของแมลงโดยไม่ต้องไปซื้อเนชั่นแนล จีโอกราฟฟิคมาอ่าน?? ส่วนคนที่อ่านมามากอาจจะลองดูว่าถ้าใช้แผ่นป้ายสีเหลืองทายางไม้เหนียวหรือน้ำมันปักไว้สูงระดับสูงกว่าแปลงผักหน่อยเดียว เทียบกับสีอื่นๆ ดู? ก็จะได้รู้ว่าแมลงเหล่านี้ชอบกับดักสีอะไร
นอกจากเทคนิคการทำปุ๋ยหมักจากผัก ปุ๋ยหมักกากชา การเพาะ การปลูก และอื่นๆ แล้ว? ปริ้นซ์ยังเผยเคล็ดเคยลับว่า
?ต้องเลือกทำที่ชอบ ที่พอทำได้?? ทำเฉพาะที่อยากทำ?? และต้องลงมือทำเลยครับ เคยคิดๆ แล้วมันจะคิดไม่ออก อย่างพอเริ่มขุดดิน แล้วแดดส่องหลัง เราจะรู้ว่าทางนี้มันร้อน ตรงนี้แดดส่อง เราก็จะหันมุมทำแปลงได้ถูกมากขึ้น?? ส่วนคนที่บอกว่าอยากทำแต่ไม่มีเวลา? พอเวลาก็เป็นวันที่เก็บไว้นอนทั้งวัน? วันที่เก็บไว้นอนนั้นทดลองมาทำดู? แล้วพอทำดู พอติดแล้วก็จะบอกว่าเราไม่มีเวลาไปทำอย่างอื่นเหมือนกัน??
?มันเป็นความสุข… อย่างตอนรดน้ำต้นไม้ แล้วแลกอากาศหายใจกับต้นไม้ตอนเช้าๆ อยากให้ลองดูสิมันเป็นสุขอย่างบอกไม่ถูก?
?โครงการการประกวดสวนผักหลังบ้านฉัน? นี้ปริ้นซ์เข้ามามีส่วนร่วมเต็มที่ ตั้งแต่ช่วยกันวางแผนโครงการกับคณะทำงาน? เป็นกรรมการ และเตรียมทำนิทรรศการ คู่มือ แปลงสาธิตให้กับคนสนใจร่วม และคาดหวังไว้ว่าจะได้เพื่อนๆ ที่เข้าร่วมการประกวดครั้งนี้มาร่วมแลกเปลี่ยนแบ่งปันกับผู้ที่สนใจ อยากเริ่มและทดลองปลูก?? โดยมีจุดนัดหมายที่ลานวัฒนธรรม ในงานมหกรรมสมุนไพรแห่งชาติครั้งที่ 6 ในระหว่างวันที่ 2 ? 6 กันยายน ที่เมืองทองธานีงานดีๆ ที่กระทรวงสาธารณสุข ร่วมกับสื่อมวลชน เครือข่ายองค์กรภาคประชาชน เอกชน และหน่วยงานต่างๆ ตั้งใจจัดเพื่อรณรงค์ให้คนไทยหันมานำภูมิความรู้และรื้อฟื้นวิถีชีวิตการกิน-อยู่- ดูแลสุขภาพ ของคนไทยเพื่อการพึ่งตนเองได้แบบง่ายและงาม ท่ามกลางกระแสวิกฤติเศรษฐกิจโลก??
?อยู่กับสิ่งที่งอกเงยมาจากดิน มันเป็นความสุขที่เงินหาซื้อไม่ได้??
ฉันทวนคำที่ปริ้นซ์พูดก่อนเริ่มการเสวนา? นั่งดูเด็กหญิงข้าวฟ่างที่ตั้งอกตั้งใจทดลองทำตามการสาธิตของปริ้นซ์ เต๋า และจิ๊ก ในทุกขั้นตอนก่อนที่จะทำถุงดำที่บรรจุผลงานของตัวเองใส่รถของพ่อเอากลับไปดูแลต่อที่บ้าน …
งานนี้เป็นความสุขที่กินได้? แบ่งปันกันกินก็ยังได้นิ
