ในฉบับที่ ผ่านมา ได้นำเสนอ “ถั่วมีหลายสี สรรพคุณดีมีหลายอย่าง” ซึ่งแนะนำสรรพคุณของถั่วเหลืองให้เป็นที่รู้จัก พร้อมเมนูอาหารเพื่อสุขภาพอย่างง่ายๆ ไปแล้ว แต่ยังติดค้างถั่วสีอื่นๆ ที่มีสรรพคุณเด่นมีประโยชน์ต่อสุขภาพอีกอย่างน้อย 2 สี คือ ถั่วเขียวและถั่วแดง
ถั่วเขียว เป็นที่รู้จักของนักนิยมกินก๋วยเตี๋ยวที่จะขาด “ถั่วงอก”ไปไม่ได้ แต่หลายคนกลับสั่ง “ไม่งอก” เพราะรังเกียจกลิ่นหรือรสชาติของถั่วงอก จึงนิยมผักชนิดอื่น เช่น ใบตำลึง ยอดผักบุ้ง ฯลฯ อันที่จริงถั่วงอกไม่ใช่ผักเป็นพืชตระกูลถั่วที่งอกออกมา แต่คนไทยมักเรียกเป็นผัก แต่จะจัดกลุ่มอย่างไรก็ไม่สำคัญเท่ารู้จักกินพืชผัก ถั่วและธัญพืชหรือไม่
ในแง่อาหารหรือคุณค่าทางโภชนาการ ถั่วเขียวมีแป้งอยู่ปริมาณสูง มีไขมันต่ำ และมีโปรตีนสูงเมื่อเทียบกับถั่วชนิดอื่นๆ นักมังสวิรัติจึงเลือกกินถั่วเขียวเป็นแหล่งอาหารโปรตีนได้ หรือผู้ต้องการจำกัดไขมันในร่างกายก็ควรนึกถึงถั่วงอกเพราะให้ไขมันต่ำ นอกจากนี้ แป้งในถั่วเขียวจำนวนมากนั้น จึงมีการนำไปผลิตเชิงอุตสาหกรรมทำเป็นวุ้นเส้น ซึ่งมีการศึกษาพบว่า การกินวุ้นเส้น (ที่ทำจากถั่วเขียว) ร่างกายจะย่อยแป้งให้เป็นน้ำตาลช้ากว่าการกินอาหารจากแป้งชนิดอื่น เช่น ข้าวเหนียว เส้นก๋วยเตี๋ยว เส้นบะหมี่ เป็นต้น
ดังนั้น จึงมีการแนะนำให้ผู้เป็นเบาหวาน หันมากินอาหารจากวุ้นเส้นบ้าง เพื่อช่วยรักษาระดับน้ำตาลในเลือดไม่ให้พุ่งปรี๊ดเร็วเกินไปนัก แต่อย่าได้กินถั่วเขียวหรือวุ้นเส้นมากเกินไป เพราะแป้งหรือคาร์โบไฮเดรทที่มากเกินกว่าที่ร่างกายต้องการ จะเปลี่ยนเป็นไขมันกองอยู่ในร่างกายของเราต่อไป
ในด้านสรรพคุณสมุนไพร เมล็ดถั่วเขียวมีรสมัน แก้ข้อขัด บำรุงร่างกาย แก้ร้อนใน บำรุงกำลัง มีฤทธิ์ขับปัสสาวะ ใช้เป็นยาภายนอกโดยใช้เมล็ดถั่วเขียวดิบหรือต้มสุก นำมาตำพอกแผล ช่วยบ่มหนองให้ฝีสุกหรือแก้ฝีได้
และในตำรายาจีน หรือใครที่เติบโตมาในครอบครัวชาวจีนที่ยังสืบทอดการดูแลสุขภาพในครัวเรือน ไว้ จะพบว่าแม่มักจะต้มถั่วเขียวให้ลูกหลานได้กินในฤดูร้อน หรือในเวลาอากาศร้อน เนื่องจากถั่วเขียวมีคุณสมบัติหรือฤทธิ์เย็น และรสหวาน ใช้ขับร้อน แก้กระหาย ขับพิษ แม้แต่บางรายที่ลืมตัวดื่มสุราเมรัยเมาอย่างหนักจนไม่สบาย ให้รีบต้มถั่วเขียวให้กิน แก้พิษสุราได้ หรือจะเสริมพลังต้มถั่วเขียวกับถั่วดำตามตำราอาหารจีนกินแก้เมาก็ยิ่งดีใหญ่
และถ้าเป็นการแก้อาการร้อนในทั่วไป ขับพิษร้อนในร่างกายในอากาศร้อนเช่นทุกวันนี้ แม้ว่าฝนกำลังเริ่มมา แต่อากาศก็ยังร้อน ให้ต้มถั่วเขียวกับข้าวกล้องกิน โดยแช่ถั่วเขียวไว้ข้ามคืน แล้วจึงต้มกับข้าวกล้องจนกลายเป็นข้าวต้ม แบ่งกิน 3 มื้อ เมนูนี้ยังช่วยลดความดันโลหิตสูง ลดไขมันในเลือดด้วย และถือว่าเป็นอาหารบำรุงร่างกายที่ดีด้วย และถ้ามีอาการร้อนในจากการนอนดึก มีอาการตาแดง เจ็บคอ ท้องผูก ให้ต้มถั่วเขียวใส่น้ำตาลเล็กน้อยกิน จะช่วยปรับความร้อน และแก้อาการเหล่านี้ได้
ถ้าใครเป็นลมแดดเพราะตากแดดหรือทำงานกลางแดดนานๆ ลองทำตามตำราจีน ใช้ถั่วเขียว 60 กรัม ต้มกับน้ำให้ถั่วเขียวสุก แต่ไม่ถึงกับถั่วแตก กรองเอาถั่วออก ใส่ดอกบวบสด 8 ดอก ลงไปต้มต่อให้เดือด นำน้ำยานี้มาดื่มขณะอุ่นๆ แก้อาการลมแดด
นอกจากนี้ ในสรรพคุณขับพิษ หรือมีการกล่าวถึงถั่วเขียวล้างพิษนั้น ให้นำถั่วเขียวดิบมาสัก 1 กำมือ แช่น้ำจนพองดีแล้ว นำมาบดแล้วคั้นเอาแต่น้ำดื่ม สามารถทำดื่มได้แต่ไม่ควรทำกินบ่อยหรือถี่มากนัก เนื่องจากถั่วเขียวมีฤทธิ์เย็น กินมากไปทำให้ร่างกายเสียสมดุล
ถั่วแดง ถ้าดูตามสรรพคุณทางยาจะมีส่วนคล้ายถั่วเขียว แต่ถ้าแยกแยะจัดเรตติ้งคุณสมบัติร้อนเย็นแล้ว ถั่วแดงมีฤทธิ์เป็นกลาง คือ ไม่ร้อนไม่เย็น (แต่ก็ยังช่วยขับร้อนได้) มีรสหวาน เปรี้ยว กล่าวตามสรรพคุณทางยา ถั่วแดงช่วยขับปัสสาวะ ลดอาการบวม เหมาะกับผู้ป่วยโรคไต โรคหัวใจ ช่วยการไหลเวียนของเลือด ลดอาการอักเสบ บวม มีฤทธิ์ขับปัสสาวะ แก้ลมพิษ ดีซ่าน แก้อาหารเป็นพิษ รักษาอาการลำไส้อักเสบ
แนะนำเมนูอาหารจากถั่วแดง ให้ใช้ถั่วแดงและข้าวสารอย่างละเท่าๆ กัน เช่น อย่างละ 100 กรัม จัดการต้มถั่วแดงให้เดือดด้วยไฟอ่อนๆ จนเมล็ดถั่วแตกออกมา จากนั้นใส่ข้าวสารลงไปต้ม ต้มด้วยไฟอ่อนๆ จนเละเป็นข้าวต้ม ข้ามต้มถั่วแดงชามนี้ ช่วยขับร้อนขับพิษคล้ายถั่วเขียว และยังช่วยขับน้ำลดบวม ช่วยบำรุงกระเพาะอาหาร และมีฤทธิ์ขับปัสสาวะมาก จึงไม่ควรกินบ่อย โดยเฉพาะผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับไต
ถ้าอยากเสริมพลังให้ถั่วแดงแรงฤทธิ์ ในสูตรอาหารบำรุงแนวจีนๆ ต้องเมนูไก่ตุ๋นกับถั่วแดง โดยใช้แม่ไก่ที่เอาเครื่องในออกหมด ล้างสะอาด ใส่ถั่วแดงลงไปในท้องไก่สัก 60 กรัม นำไปตุ๋นจนสุก ปรุงรสตามชอบ เมนูนี้จะได้พลังไก่เป็นยาบำรุงกำลัง และเสริมฤทธิ์ถั่วแดง เพื่อช่วยในการลดบวมต่างๆ ได้ และช่วยบำรุงพลังด้วย
แต่ถ้าท่านใดยังเวียนหัวจนความดันขึ้น จากการนั่งหน้าจอติดข่าวสารบ้านเมืองงอมแงม ขอกระซิบเบาๆ ว่า ถั่วแดงลดความดันโลหิตสูงได้นะ ให้เอาถั่วแดงสัก 30 กรัม ต้มกับพุทราจีน 15 ลูก ต้มให้เปื่อย นำมากินวันละ 1 ครั้ง เช้าหรือเย็นก็ได้ กินนานสัก 1 เดือน สูตรอาหารนี้ถือว่าเป็นอาหารสมุนไพรเสริมฤทธิ์ยาลดความดันท่านที่กำลังรับ ประทานอยู่ เพื่อช่วยเสริมฤทธิ์ลดความดันสูงได้ยิ่งขึ้น
ได้แนะนำทั้งถั่วเลือง ถั่วเขียว ถั่วแดงแล้ว ถ้าให้ดียิ่งขึ้น ลองต้มถั่วดำ ถั่วขาว งาดำ ลูกเดือย รวมเข้าไปด้วย จะได้อาหารสุขภาพที่มาจากหลายสีสัน บำรุงหล่อเลี้ยงชีวิตให้แข็งแรงสมบูรณ์ได้อย่างไม่น่าเชื่อ ที่มา : สมุนไพรเพื่อสุขภาพ มติชนสุดฯ 28-05-53 โครงการสมุนไพร เพื่อการพึ่งตนเอง มูลนิธิสุขภาพไทย www.thaihof.org
