ในเวลานี้คนไทยกว่าค่อนประเทศต่างก็เผชิญกับปัญหาสุขภาพจิต ความเครียดวิตกกังวล นอนไม่หลับ รับประทานอาหารไม่ได้ ซึ่งเหล่านี้จะส่งผลต่อร่างกายและจิตใจที่อาจทำให้เกิดความซึมเศร้าต่อเนื่อง จนอาจไม่มีเรี่ยวแรงและกำลังใจที่จะลุกขึ้นมาต่อสู้ฝ่าฟันอุปสรรคปัญหากันใหม่
โดยเบื้องตนหลายคนอาจนึกถึงการใช้ยานอนหลับ ยาคลายเครียด ซึ่งเป็นยาที่ออกฤทธิ์ต่อจิตประสาท ใช้ติดต่อเป็นเวลานานก็เกิดผลเสียมากกว่าผลดีและยังทำให้เกิดการติดยาได้หรืออาจทำให้ร่างกายเกิดภาวะนอนไม่หลับเรื้อรัง
การเยียวยารักษาความเครียด คลายความกังวลด้วยวิธีธรรมชาติบำบัดสามารถทำได้หลากหลายวิธี โดยเฉพาะเรื่องอาหาร การเลือกรับประทานอาหารที่ช่วยผ่อนคลาย ระงับประสาท ช่วยให้นอนหลับ จึงเป็นทางเลือกเบื้องต้นที่สามารถทำได้ง่ายๆ อาทิ
ขี้เหล็ก นับได้ว่าเป็นสมุนไพรที่นำมาปรุงอาหารช่วยให้นอนหลับสบาย ขับถ่ายสะดวก เป็นที่รู้จักอย่างแพร่หลาย นิยมนำมาทำแกงขี้เหล็ก คนภาคเหนือ-อีสาน มักแกงใส่ย่านาง ส่วนภาคกลาง-ภาคใต้นิยมแกงใส่กะทิ ส่วนที่นำมาใช้ปรุงเป็นอาหารควรเลือกส่วนยอดจนถึงใบอ่อนและดอก ในใบขี้เหล็กมีเบต้า-แคโรทีนสูง ทั้งดอกและใบต่างมีสรรพคุณช่วยระงับประสาท บำรุงประสาท ช่วยให้นอนหลับ ช่วยในการระบาย และบำรุงสายตาด้วย
มะรุม เป็นพืชผักสมุนไพรอีกชนิดที่ออกฤทธิ์ช่วยให้นอนหลับ ช่วยระบาย นิยมใช้ฝักอ่อนมาแกงส้ม ใช้ยอดอ่อนลวกจิ้มน้ำพริกหรือแกงส้ม มะรุมเป็นสมุนไพรที่ได้รับความสนใจจากผู้บริโภคสูงมาก ได้มีการนำใบมะรุมมาบดเป็นผงบรรจุแคปซูลบริโภคอย่างแพร่หลาย บริโภคเป็นอาหารเสริมหรือโฆษณาชวนเชื่อจนนึกว่ามะรุมเป็นยาวิเศษ
อย่างไรก็ตาม แนะว่าการบริโภคมะรุมควรบริโภคในรูปแบบอาหารจะปลอดภัยกว่า แม้ว่าสรรพคุณของมะรุมที่กล่าวถึงจะเป็นสรรพคุณที่ดีจริง แต่รูปแบบและปริมาณการใช้จะเป็นตัวแปรที่บอกได้ว่าการใช้นั้นให้ผลดีหรือผลร้าย และโดยเฉพาะผู้ที่เป็นโรคเรื้อรังต่างๆ เช่น มะเร็ง เบาหวาน ที่หันไปใช้มะรุมรักษาโดยหวังว่าจะช่วยให้หายจากโรคร้ายได้ กลับต้องเผชิญกับอาการที่ทรุดหนักกว่าเดิม
โบราณบอกว่าบริโภคมะรุมให้เลือกยอดอ่อนหรือใบเพสลาดเท่านั้น เพราะถ้าเป็นใบแก่จะสะสมสารที่เป็นอันตรายต่อร่างกายได้ ใบแก่ส่วนใหญ่เกษตรกรจะใช้หมักกับดินระหว่างเตรียมแปลงเพาะปลูกจะช่วยฆ่า เชื้อราในดินได้ ในใบมีโปรตีนและแคลเซียมสูง จึงมีรายงานว่าใช้เป็นยาประสะน้ำนม และเป็นอาหารเสริมสำหรับเด็กขาดสารอาหาร
สิ่งที่ผู้บริโภคควรตระหนัก คือ มะรุมแคปซูลนั้นเลือกใช้ส่วนที่นำมาเป็นยาถูกต้องตามหลักการใช่หรือไม่ โบราณกำหนดให้ใช้ใบเพสลาด แต่ที่บรรจุในแคปซูลนั้นเป็นใบเพสลาดแท้ไม่เจือปนใบแก่จริงหรือ หมอแผนไทยหลายท่านยืนยันว่ามะรุมใช้ได้ผลดีจริง แต่ใช้ในรูปแบบอาหารเป็นยาแกงจืดยอดอ่อนมะรุม แกงส้มมะรุม หรือลวกยอดอ่อนมะรุมจิ้มน้ำพริก อร่อยได้ประโยชน์และปลอดภัยกว่า
สะเดาและมะระต่างมีรสขม ซึ่งช่วยในการเจริญอาหาร จึงเหมาะที่จะนำมาปรุงเข้าสำรับเพื่อช่วยกระตุ้นให้เกิดความอยากรับประทาน อาหาร เพิ่มพละกำลังและเรี่ยวแรงไว้ต่อสู้กับชีวิตในวันต่อไป
รากบัว ไหลบัว รวมถึงเกสรดอกบัว ต่างนำมาปรุงเป็นอาหารและเครื่องดื่มได้ มีรายงานทางวิชาการว่าสารสกัดจากรากบัวช่วยให้นอนหลับ สรรพคุณของรากบัว ไหลบัว ช่วยบำรุงให้เจริญอาหาร ช่วยให้ประสาทสงบ บำรุงน้ำดี แก้ท้องร่วง และเกสรดอกบัว ช่วยให้ดวงจิตแช่มชื่น บำรุงหัวใจ
นอกจากนี้ ยังมีกลุ่มสมุนไพรที่นำมาปรุงเป็นชาหรือน้ำสมุนไพรดื่ม อาทิ ชาดอกคำฝอย บำรุงโลหิต บำรุงประสาท บำรุงน้ำดี ชาชุมเห็ดไทย เลือกเอาส่วนที่เป็นเมล็ดมาใช้ โดยการนำมาคั่วให้หอมก่อนแล้วนำไปชงเป็นชาดื่ม ช่วยให้นอนหลับดี แก้กระษัย ขับปัสสาวะพิการได้ดี เป็นยาระบายอ่อนๆ รักษาโรคผิวหนัง ใบเตย บำรุงหัวใจช่วยให้สดชื่น และเก๊กฮวย ช่วยให้ประสาทสงบ ช่วยในการระบายอ่อนๆ และแก้ร้อนในกระหายน้ำ
สมุนไพรดังที่กล่าวมานี้จะช่วยในเรื่องของระบบประสาท รวมถึงระบบหัวใจซึ่งมีอีกหลายตัวที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพ อย่างน้อยในภาวะที่เราเองเผชิญกับภาวะความเครียดนอนไม่หลับ ที่ตามมาคือขับถ่ายไม่ออก หัวใจอ่อนแอ แต่สามารถเลือกสรรอาหารสมุนไพรที่มีประโยชน์ต่อร่างกายได้ ก็จะทำให้มีแรงลุกมาขับเคลื่อนต่อสู้ชีวิตในวันใหม่ได้
และอย่าลืมการออกกำลังกายหรือการสวดมนต์ภาวนาสร้างสมาธิ ช่วยบำบัดเยี่ยวยาจิตใจตนเองอีกทางหนึ่ง ร่างกายที่แข็งแรงพักผ่อนเพียงพอบวกจิตใจที่ไม่ย่อท้อ ย่อมทำให้ชีวิตก้าวผ่านปัญหาทุกอย่างแบบสบายๆ..
ที่มา : สาระ น่ารู้ ไทยโพสต์ 30 พฤษภาคม 2553
